Stoclet Evi Gezi Rehberi, Gezilemeyen Bir UNESCO Dünya Mirası

Stoclet Evi gezi rehberime hoş geldiniz. Gezi rehberi dediğime bakmayın. Aslında Stoclet Evi ( diğer adıyla Stoclet Sarayı ) gezilemeyen bir UNESCO Dünya Mirası. Her zaman yazdığım gezi rehberlerinin aksine kafama takılan bir konu üzerine bir şeyler yazmak istedim. Yazımın sonunda kendi görüşlerinizi benimle paylaşırsanız, çok sevinirim.

Gezi notlarımı takip edenler bilirler, seyahatlerimde UNESCO Dünya Miraslarını gezmeye öncelik veririm. Ancak Stoclet Evi diğer UNESCO miraslarından farklı. Neden mi?  Stoclet Evi evrensel değerler çevresinde dünya mirası listelesinde yer alıyor; ancak insanların burayı gezme şansı yok. Bu da gerçekten talihsiz ve eşine çok az rastlanır bir durum. Peki, gezip göremeyeceksek bir yerin Dünya Mirası Listesi’ne dahil etmenin anlamı nedir?

Evet, böyle koruma amaçlı bir karara ve buna saygı duymak lazım. Ancak hepimizin bir şeyler öğrenebileceği, insanlık tarihinin bir özetini sunan bir yerin kapalı kapılar ardında olmasını kabul etmek de oldukça güç.

Bu yüzden Belçika’nın başkenti Brüksel’deki Stoclet House – Stocklet Evi, beni bu kadar hayal kırıklığına uğratan ender UNESCO Dünya miraslarından biriydi. Bilemiyorum, acaba fazla mı tepki gösteriyorum?

Stoclet Evi Nerede?

Stoclet Evi, Brüksel’in şehir merkezine 5 km uzaklıkta. Evin açık adresi ise şöyle, 1150 Woluwe-Saint-Pierre, Belcika. Şuraya tıklayarak konumuna bakabilirsiniz.

Stoclet Evi’nin Tarihi

Stoclet Evi inşa edildiği günden beri hep özel mülk olarak kullanılmış. 1905 yılında Adolphe Stoclet adında zengin bir bankacı ve sanat koleksiyoncusu bu evi inşa ettirmiş.

Adolph Stoclet o kadar zenginmiş ki evin ne kadara mal olacağını pek de umursamamış. Mimarlara istedikleri gibi güzel ve sanatsal bir ev dizayn edebileceklerini söylemiş. Evin inşası altı yıl sürmüş ve nihayet 1911′de evin inşaatı bittiğinde, ortaya çıkan şey, mimaride eşi benzerine az rastlanır bir yapıymış.

Metro istasyonundan çıkıp evin önüne kadar gittiğimde parmaklıkların arkasından eve bakmaya çalıştım. Stoclet Sarayı böyle her zaman görmeye alışkın olduğunuz sıradan ikametgahlardan biri değildi. Sadece boyutu ile etkileyici değil, aynı zamanda sıra dışı, bariz bir takım mimari özelliklere de sahip. Sokaktan ön kapıya uzanan kapalı geçit; bir duvardan iki kata uzanan pencerelerle kaplı yarı silindirik biçim; çatının üzerinde yükselen dört tarafında heykellerle süslü yüksek bir kule…

Stoclet Sarayının Mimarisi

Binanın dış cephesine baktığımızda ‘ geometrik açıdan sade ‘ bir bina görüyoruz. Art Nouveau‘da bir dönüm noktasını işaret eden ve mimari tarzlarda Art Deco ve Modernizme doğru bir kayan ilginç bir mimari.

Ancak buranın dehasını anlamak için hem dışını ve hem de içini görmeniz gerekiyor ki ne yazık ki içini görmemiz mümkün değil.

Stoclet House’ın dizaynında çalışan insanların amacı (ki zaten bunu da başarmışlar) ‘Gesamtkunstwerk‘ olarak bilinen şeyi yaratmaktı.  ‘Gesamtkunstwerk Almanca’da ” bütünlüklü sanat eseri “ manasına geliyormuş. Ben de vikipediden ögrendim.

Bütünlüklü bir sanat eseri  ortaya çıkarmak ve tam bir başyapıt yaratmak  için çok sayıda sanatçı yeteneklerini ve tarzlarını birleştirmiş ve Stoclet Sarayı’nın farklı bölümlerinde çalışmışlar.

Bu sanatçıların ve mimarların yaratıcı yönünün bir ortak nokta varmış. O ortak nokta da  “Viyana Ayrılığı” olarak bilinen bir sanat akımının altında çalışmalarıymış. Bahçedeki demirbaşlar, mobilyalar, aletler, çiçek tarhları vs hepsi özenle seçilmiş veya birbirine uyacak şekilde tasarlanmış.

Tabii ki, parmaklıların ardından çaktırmadan bakınca çok fazla bir şey göremedim.

Scoklet Sarayı Dünya Listesinde

İşte Stoclet Sarayı gibi yerler söz konusu olduğunda, Dünya Mirası Listesi’ndeki bazı yerlerdeki çelişkiler bu şekilde ortaya çıkıyor. İlk başta kulağa estetik açıdan hoş, tarihi ve mimari açıda ilginç, büyüleyici bir ev gibi geliyor. Yani kağıt üzerinde, dünya listesine girmeyi hak eden bir yapı ile karşı karşıyayız.

Ama evin çevresinde gezdikten sonra Brüksel’in merkezine doğru yol almaya başladığımda hissettigim şey bu değildi. Bu güzel tasarıma ve onun sanatsal tarihine sadece zengin ve ayrıcalıklı bir azınlığın erişebildiğini düşündüm durdum.

Halka açık sanat galerilerinin en güzel yanlarından biri ve tabii ki var olmalarının nedeni, pahalı başyapıtları zenginlikten veya sosyal statüden bağımsız olarak herkesin kullanımına sunmalarıdır. Tablolar milyonerlerin evlerinde kilitli değildir. Hepimiz bu koleksiyon parçalarını görebilir ve bu sanat eserlerinden öğrendiklerimizi diğer insanlarla paylaşabiliriz.

Dünya Mirası Listesindeki yerlerin bir sanat galerisi gibi olması gerektiğini düşünenlerdenim. Hepimiz bu güzellikleri görebilmeliyiz ve  paylaşabilmeliyiz. Çünkü paylaşmak insanın doğasında var, öyle değil mi? İnsanlık tarihine geçen sanat eserleri sadece milyonerlerin görebileceği kapalı kapılar ardında olmamalı diye düşünüyorum. Siz nedersiniz?

Halka Açık Olmayan UNESCO Dünya Mirası Var mı ?

Şöyle bir düşündüğümde halka açık olmayan çok UNESCO Dünya Mirası Alanı aklıma gelmiyor. Bazı UNESO Dünya Miraslarında ziyaretçi sayısı güvenlik sebebiyle veya koruma nedenleriyle kısıtlı tutuluyor, ancak bu dünya miraslarının çok azı özel mülk.

İskoçya’nın Orkney Adasındaki Scare Brae UNESCO Dünya Mirası alanı. Bu alanda içinde yer alan ve Scare Brae’yi keşfeden ailenin evi (Skaill House ) UNESCO’nun belirlediği alanın içinde yer alıyor. Skaill House halen özel mülk olarak kullanılmasına rağmen ziyarete açık.

Benzer bir şey Cebelitarık’taki UNESCO Dünya Mirası Gorham Mağarası ( Gorham’s Cave ) için geçerli. Yağmur yağdığı zaman geziler güvenlik nedeniyle iptal ediliyor. Burayı ziyaret etmek isteyenler adlarını bekleme listesine yazdırıyorlar. Böylece mağaranın turist akınına uğramasına engel oluyor. Gorham Mağarasını ziyaret edebilmek diğer dünya miraslarına göre ziyaret etmesi daha zor ama imkansız değil.

Umuyorum bir gün yanlış hesap Bağdat’tan döner ve Stoclet House’un kapısından geçip içini gezme fırsatı yakalayabiliriz.

Stoclet Sarayı’na Nasil Gidilir?

Olur da Stoclet Sarayı’nı Brüksel’de gezilecek yerler listenize eklersiniz ki vaktiniz olursa bir gidip dışarıdan da olsa bir görün derim ulaşması son derece kolay.

Brüksel’in Centraal Metro istasyonundan 1 numaralı hatta binip (Line 1) Montgomery durağında inmek.

 

2022’nin son günleri yaklaşırken daha güzel hepinize güzel huzurlu bir 2023 dilerim. Ayrıca  bu yazımla ilgili görüşlerinizi benimle paylaşırsanız çok mutlu olurum.

Bol gezili senelere

Mutlu

Diğer Gezi Notlarım

Oporto Gezisi

Brüksel Gezilecek Yerler

Brugge Gezilecek Yerler